Na wstępie warto porozmawiać w gronie dorosłych domowników – rodziców, opiekunów, na temat konieczności, warunków i sposobów wprowadzania nowych bądź zmiany panujących w domu zasad.
Ważne jest by w tej kwestii być zgodnym. Dzięki temu uda się konsekwentnie wdrożyć wypracowane zasady i pilnować ich przestrzegania. Warto więc wcześniej wszystko przedyskutować w gronie dorosłych tak, by przy dziecku żadna ze stron nie okazywała wątpliwości.
Taka rozmowa pomoże przygotować się na argumenty, którymi zapewne zarzuci nas dziecko i ułatwi nam odpowiedź na nie.
Wybierzmy właściwy moment i dobry nastrój
Wiele osób może obawiać się, że zmiana zasad w domu to trudna i stresującą dla wszystkich operacja. Warto więc wybrać dobry czas, w którym obecni są wszyscy zainteresowani członkowie rodziny a atmosfera jest przyjazna - może to być na przykład wspólny spacer, wyjście na lody itp.
Kryzysowym momentem, do którego za wszelką cenę starajmy się nie dopuścić, jest oczywiście gniew i utrata cierpliwości – zarówno z jednej jak i z drugiej strony. To my, dorośli musimy w tym wypadku zapanować nad emocjami i pokazać swoją dojrzałość, dzięki temu dziecko może również chętniej wrócić do merytorycznej rozmowy.
Bądźmy konkretni
Nasze nowe reguły niech będą jak najbardziej konkretne - np. przed telewizorem dziecko może spędzić – załóżmy – godzinę czasu i nie może oglądać programów po godz. 20. Możemy ustalić takie założenia do wszystkich pochłaniających dziecko a niepożądanych przez nas aktywności.
Im ustalenia będą bardziej konkretne, tym trudniej będzie je naginać i poddawać interpretacji. Każdy z punktów przedstawiajmy dziecku i wspólnie omówmy. Zostawiajmy sobie margines na korektę – na przykład czasu bez komputera czy telefonu, wsłuchując się w argumenty dzieci i biorąc je – w rozsądnych granicach - pod uwagę.
Pamiętajmy, że tylko zaakceptowane przez dzieci i dorosłych zasady będą przestrzegane bez toczenia o nie codziennych bojów.
Zacznijmy od najłatwiejszego
Część reguł może być identyczna dla wszystkich dzieci, część natomiast może się różnić ze względu na wiek, temperament, obowiązki itd. Jeśli zasady będą różne dla poszczególnych dzieci musimy te zmiany podeprzeć solidnymi argumentami i wyjaśnić, skąd biorą się różnice.
Zacznijmy od ustaleń, które dziecko najłatwiej zaakceptuje, nawet jeśli w pewnym momencie zareaguje ono bardzo emocjonalnie i nie będzie chciało kontynuować rozmowy, część elementów będzie już uzgodniona.
Jeśli atmosfera w czasie rozmowy wymknie się spod kontroli a rodzice natrafią na całkowity i nieugięty opór dziecka, warto rozmowę przełożyć, informując przy tym dziecko, że zasady – tak czy inaczej - muszą zostać wprowadzone, więc rozmowę na ich temat przekładamy na następny dzień, gdy wszyscy ochłoną.
Pozostawmy dziecku wybór momentu wejścia nowych ustaleń w życie, co pozwoli mu mieć realny wpływ na podejmowane decyzje, starajmy się jednak, by nie trwało to dłużej niż parę dni, ponieważ im dłużej będziemy odwlekać rozpoczęcie, tym trudniej będzie się w końcu na nie zdecydować i tym łatwiej o kolejną scysję.
Ustalone przez wszystkie zainteresowane strony reguły spiszmy jeszcze raz na kartce papieru i umieśćmy w widocznym dla wszystkich miejscu. Będą one stanowiły materialny dowód, do którego zawsze możemy się odwołać.
Zasady korzystania z urządzeń
Na pewno trudnym do negocjowania zagadnieniem będzie korzystanie z urządzeń podłączonych do internetu. Oczywiście należy pamiętać, że każde dziecko jest inne, a zasady powinny być dostosowane do wieku, zainteresowań i potrzeb dziecka.
Na takich urządzeniach jak laptop, czy komputer stacjonarny hasło do konta administratora (a więc konta, które pozwala na wprowadzanie ustawień dotyczących np. kontroli rodzicielskiej) powinno być znane wyłącznie rodzicom.
Dziecko powinno posiadać dodatkowe konto chronione za pomocą narzędzi ochrony rodzicielskiej. Także w tym przypadku - szczególnie jeśli chodzi o młodsze dzieci - rodzic powinien znać hasło do tego konta. Nie po to, aby śledzić małego użytkownika, ale na wszelki wypadek.
O ile to możliwe lepiej, gdy komputer nie stoi w pokoju dziecka, ale w ogólnie dostępnych pomieszczeniach, na przykład w salonie lub w kuchni. Zadziała to prewencyjnie – zniechęci do wyszukiwania treści nieodpowiednich, pozwoli rodzicom szybko zareagować na ewentualne zagrożenia, a także skróci czas spędzany przed monitorem. Oczywiście ta zasada dotyczy raczej tylko mniejszych dzieci.
Warto ustalić dzienny i tygodniowy przedział czasu korzystania z Internetu i urządzeń. O ile to możliwe, czas ten dobrze jest przedyskutować z dzieckiem, aby była to wspólnie podjęta decyzja. Spytajmy dziecko, jak długo i w jakich porach jest mu potrzebny internet i rozłóżmy to na kilka bloków – rano, przed szkołą, by ewentualnie sprawdzić plan lekcji i informacje od rówieśników czy nauczycieli. Po południu – czas na internet potrzebny do odrabiania lekcji i niezbyt długi na "internetowy relaks", jeśli dziecko ma media społecznościowe, klasowe czaty itd. Wieczorem – chwila na sprawdzenie wieści z całego dnia. Oczywiście bloki mogą różnić się w zależności od dni tygodnia – w weekendy mogą być dłuższe i o innych porach.
Taki ustalony przedział czasu dostępu do sieci najlepiej ustawić na rozsyłających sygnał wifi urządzeniach (np. routerze, modemie czy też na samym komputerze). Dzięki temu, internet będzie wyłączał się automatycznie, a my nie będziemy musieli codziennie "negocjować" z dzieckiem dochowywania wcześniejszych ustaleń.
Takie internetowe przedziały czasowe i ograniczanie czasu przed ekranem pozwolą także dziecku lepiej dysponować czasem, nie tylko tym z dostępem do sieci. Ale tu chodzi też oczywiście o inne bardzo ważne kwestie:
- Większą koncentrację dziecka
- Lepszy wypoczynek, chodzi tu także o sen
- Dbanie o wzrok
- Mniejsze ryzyko uzależnienia od sieci
Dobrym rozwiązaniem jest wprowadzenie okresów całkowicie wolnych od korzystania z urządzeń elektronicznych. Na przykład: czas posiłków, czas odrabiania lekcji, gdy nie potrzebna jest pomoc komputera, godziny nocne, wspólne wyjścia, wizyty u rodziny itd. Pamiętajmy, że zasady te powinny dotyczyć również dorosłych. Dawajmy dobry przykład!
Telefon, smartfon, czy inne urządzenia mobilne – na czas odrabiania lekcji lub snu – najlepiej, gdyby znajdowały się poza pokojem dziecka. Można w dobrze widocznym punkcie domu ustawić np. koszyk, do którego trafi w tym czasie urządzenie. Jeżeli dziecko tłumaczy, że ma w telefonie np. kalkulator, budzik lub jakąś inną "pomoc", zawsze można zamienić ją kupując bardziej analogowe urządzenia.
Zasady korzystania z portali społecznościowych
Portale społecznościowe to drugie, wirtualne życie dzieci. Każdy, kto mieszka pod jednym dachem z nastolatkiem słyszy nieustanne odgłosy powiadomień przychodzących do dziecka. Instagram, facebook, snapchat, smsy, czaty – każdy z nich kradnie kolejną chwilę uwagi i odrywa od wykonywanych właśnie czynności. Dlatego warto także odpowiednio wcześnie ustalić zasady dotyczące portali społecznościowych.
Tego typu media tworzone są w taki sposób, by jak najdłużej zatrzymać uwagę użytkownika. Nie bez znaczenia są treści, które przyswaja odbiorca korzystając z nich – często właśnie poprzez nie dociera do dzieci pornografia, przemoc, negatywne wzorce wychowawcze.
Warto od samego początku umówić się, z jakich portali może korzystać dziecko i w jakim wieku, i że każdorazowe założenie konta na nowym medium powinno mieć zgodę rodziców. Ustalmy również, czy konto, którego używamy może być publiczne czy tylko prywatne, a jeżeli jest to konto prywatne, jaki dostęp mogą mieć do niego rodzice?
Przy tej okazji dobrze jest wytłumaczyć dziecku zasady podawania informacji na temat swój i swojej rodziny czy przyjaciół: najlepiej nigdy nie ujawniać informacji prywatnych - miejsca zamieszkania, numeru telefonu, zwyczajów, itp.
Uczmy dziecko stosowania języka wolnego od przekleństw, wulgaryzmów i "hejtu". Powiedzmy: zawsze zastanów się, czy to co publikujesz współbrzmi z tym, kim naprawdę jesteś? Czy, to co publikujesz, powiedziałbyś takiej osobie w "realu"?
Uświadommy też dziecko, że anonimowość w internecie nie istnieje - nawet gdy wysyła coś do jednej osoby, to de facto informuje o tym cały świat. Podobnie z obrazami zamieszczanymi na portalach oraz takimi, które wysyła się tylko do znajomych.
W sieci nie ma barier i raz wrzucone zdjęcie może prześladować dziecko przez wiele następnych lat. Uczmy bycia bardzo ostrożnymi i rozsądnymi, także w przypadku zawierania znajomości w sieci. Porozmawiajmy o zagrożeniach jakie niesie ze sobą np. zjawisko sekstingu. Więcej na ten temat tutaj.
Zasady dotyczące odwiedzania stron www
Uświadamiajmy dziecku, że w sieci są informacje dla niego ciekawe i pomocne, ale również takie, które mogą mu zaszkodzić. Aby uchronić przed przypadkowym natrafieniem na nieodpowiednie treści, na komputerze, z którego korzysta dziecko należy koniecznie uruchomić kontrolę rodzicielską.
W zależności od modelu, firmy itd. mamy różne opcje często filtrujące przekaz zgodnie z wiekiem dziecka. Dodatkowo warto włączyć na wyszukiwarce opcję safe search (bezpieczne wyszukiwanie), która wzmocni ochronę. Jednocześnie wytłumaczmy, jakie treści i dlaczego mogą być szkodliwe.
Ustalmy, że jeśli zdarzy się dziecku wejść na stronę nieodpowiednią, to powinno nam o tym powiedzieć. Zapewnijmy, że nie spotkają go w związku z tym żadne nieprzyjemności z nasze strony.
Obok komputera ważne jest zabezpieczenie telefonu, który jest w posiadaniu dziecka. W tym przypadku sprawa jest trochę bardziej skomplikowana. Dokładne informacje w jaki sposób zabezpieczyć smartfon znajdziecie Państwo tutaj.
Zasady dotyczące gier komputerowych
Gry komputerowe obok mediów społecznościowych to druga ulubiona aktywność dzieci na urządzeniach elektronicznych. Także tutaj bądźmy czujni – zwracajmy uwagę, z jakich gier korzysta dziecko – producenci są zobowiązani kategoryzować wiekowo swoje produkty w zależności od treści w nich zawartych.
Takie informacje znajdują się na opakowaniu z grą lub na stronie internetowej producenta, jeśli dziecko korzysta z gry pobieranej z sieci.
Poza tym ustalmy z dziećmi rodzaje gier, które akceptujemy, i umówmy się, że na każdą nową grę bądź aplikację dziecko powinno uzyskać od nas zgodę. Także w tym przypadku pomóc nam może kontrola rodzicielska, dzięki której możemy ustalić kategorie wiekowe gier i zakupów oraz czas spędzany na graniu.
