Należy zacząć od wyraźnego zastrzeżenia, że narzędzia ochrony nie zawsze uchronią dziecko przed kontaktem z pornografią i innymi szkodliwymi dla nich treściami. Zdeterminowany nastolatek prędzej czy później uzyska do nich dostęp. Czy to oznacza, że nie warto stosować tego typu narzędzi? Oczywiście, że warto. Z kilku powodów.
Narzędzia ochrony rodzicielskiej będą w większości przypadków skuteczne chroniły młodsze dzieci. Także nie każdy nastolatek będzie chciał je za wszelką cenę omijać.
Zmniejszymy ryzyko, że dziecko takie treści wyszuka.
Zmniejszymy ryzyko, że trafi na nie przypadkowo.
Możemy opóźnić pierwszy kontakt z dziecka z takimi treściami.
Instalacja narzędzi to także doskonały pretekst, aby zacząć z dziećmi rozmawiać o zagrożeniach czyhających w sieci.
Pamiętajmy też, że niektóre narzędzia dodatkowo pomagają zachować umiar jeżeli chodzi o czas spędzany przed komputerem i ogólnie w internecie.
Źródła dostępu, a narzędzia ochrony
Źródeł dostępu do sieci jest wiele i pod tym kątem należy dobrać odpowiednie narzędzia ochrony rodzicielskiej.
Obecnie podstawowym narzędziem dostępu do internetu jest telefon komórkowy. Może on łączyć się z internetem albo za pośrednictwem sieci komórkowej albo poprzez podłączenie telefonu do dostępnej w danym miejscu sieci WiFi.
Dlatego też narzędzia ochrony rodzicielskiej na telefonie powinny chronić zarówno sieć udostępnianą przez operatora komórkowego w ramach pakietu danych, jak również tę sieć, która jest rozprowadzania poprzez WiFi.
Internet stacjonarny, z którego korzystamy w domu może być dostarczany m.in. przez telewizję kablową, firmę telekomunikacyjną, czy administrację osiedla. Obecnie praktycznie w każdym domu znajduje się urządzenie zwane routerem, do którego nie tylko można podłączyć komputer za pomocą kabla. Każdy router udostępnia w domu sieć bezprzewodową. W związku z tym, narzędzia ochrony rodzicielskiej powinny być zainstalowane albo na wszystkich urządzeniach, do których ma dostęp dziecko albo już na routerze, dzięki czemu dom jest chroniony centralnie.
Dodatkowo to sam dostawca internetu może zaoferować takie narzędzia powodując, że już sygnał docierający do domu jest chroniony przez odpowiednie narzędzia. Należy zorientować się, co oferuje w tym zakresie dany dostawca internetu.
Warto zaznaczyć, że narzędzia ochrony/kontroli rodzicielskiej mogą mieć różne funkcjonalności.
Po pierwsze, mogą to być narzędzia ograniczające dzieciom dostęp do poszczególnych typów treści (np. dotyczących pornografii, przemocy, narkotyków, etc).
Po drugie, mogą to być narzędzia jedynie monitorujące niebezpieczne zachowanie dziecka w sieci bez blokowania określonych treści.
Po trzecie, mogą to być narzędzia, które kontrolują częstotliwość i długość czasu spędzanego w internecie.
Najlepiej, gdy dane narzędzie będzie udostępniało wszystkie te funkcjonalności, a decyzję o ich zastosowaniu podejmie rodzic, najlepiej z udziałem samego dziecka. Przed dokonaniem zakupu danej usługi lub urządzenia sprawdźmy, które z wyżej wskazanych funkcji są dostępne.
Wreszcie, nie należy zapominać o dostępie do internetu poprzez urządzenia typu Smart TV, konsole do gier lub odtwarzacze multimedialne. Urządzenia te zazwyczaj posiadają wbudowane blokady treści dla dorosłych, ale trzeba je włączyć.
Co zrobić, kiedy nie jesteśmy specjalistami?
Zanim przejdziemy do konkretnych rozwiązań warto wspomnieć, że część z nas narzędzia ochrony rodzicielskiej z powodzeniem zainstaluje samodzielnie. Co zrobić, kiedy nie mamy do tego kompetencji? Warto poprosić kogoś o pomoc.
Swoją drogą, rozmowa na temat ochrony dzieci jest świetną okazją, aby w rodzinie poruszyć ten istotny temat. A jeżeli nie mamy kogoś takiego, warto nawiązać kontakt z którymś z serwisów komputerowych i po prostu wykupić taką usługę. Jest to na tyle podstawowa wiedza, że każdy przeciętny informatyk poradzi sobie z takim zadaniem. Oczywiście będzie to kosztować, ale warto wydać pieniądze, aby zwiększyć bezpieczeństwo naszych dzieci przed dostępem do niepożądanych treści.
Przejdźmy teraz do odpowiednich narzędzi.
ROUTER
Bezpieczeństwo na poziomie routera zwiększyć możemy już na etapie jego zakupu, wybierając model wyposażony w narzędzia ochrony rodzicielskiej. Przykładem mogą tu być routery firmy Netgear (poszczególne modele w kontrolą rodzicielską można znaleźć na stronie producenta). Dodatkowo ta sama firma oferuje usługę Netgear Armor, chroniącą wszystkie urządzenia w sieci domowej. Ceny urządzeń mogą być różne w zależności od modelu oraz sklepu. Natomiast usługa Netgear Armor oferuje 30-dniowy darmowy okres próbny, a następnie pobierane są roczne opłaty za subskrypcję. Więcej informacji znajduje się na stronie producenta.
Konfiguracji odpowiednich narzędzi ochrony można dokonać także z poziomu samego routera, i tutaj podajemy kilka modeli z tą opcją:
Router AVM FRITZ!Box 4040 zawiera opcję ograniczeń czasowych oraz zablokowania stron niepożądanych. Urządzenie umożliwia dostęp do listy filtrów i wybrania najbardziej odpowiednich. Więcej informacji na stronie producenta.
Router ASUS RT-AX68U Na stronie producenta znajduje się informacja, że podany model posiada "Zaawansowane funkcje kontroli rodzicielskiej". Zgodnie z informacjami ze strony producenta obejmuje ona zarówno możliwość wyznaczania przedziałów czasowych, w których urządzenie obsługiwane przez dziecko może posiadać dostęp do internetu, jak również blokowanie dostępu do niechcianych witryn i aplikacji. Na stronie można znaleźć również inne urządzenia z funkcją kontroli rodzicielskiej. Więcej informacji dostępnych jest na stronie asus.com.
Podobne funkcjonalności jak powyższy router mają m.in.: Router D-Link DWR-921 oraz Edimax BR-6208AC i Linksys E3000 High-Performance Wireless-N. Obecnie na rynku dostępnych jest coraz więcej routerów posiadających ww. funkcje.
Szczególnie wart polecenia jest system OpenDNS. Dostępne są różne jego wersje - darmowe oraz płatne. Rozwiązanie OpenDNS nie wymaga zakupu nowego routera, ale jedynie zmian jego konfiguracji poprzez wpisanie odpowiednich adresów serwerów. Obsługa tego rozwiązania jest dokonywana po zalogowaniu się na konto na stronie opendns.org. OpenDNS daje możliwość wybrania kilkudziesięciu kategorii treści, które będą filtrowane. Więcej informacji i program można znaleźć pod tym linkiem. Nieco szerzej i bardzo przystępnie rozwiązanie jest omówione tutaj.
TELEFON
Każdy z większych operatorów telefonii komórkowej oferuje swoim abonentom usługę ochrony rodzicielskiej.
Sieć Orange oferuje swoim klientom dwie aplikacje stworzone przez rodziców dla rodziców. Pierwsza to "Bezpieczne dziecko w sieci". Jest dostępna do pobrania w Google Play albo App Store. Można za jej pomocą określić kategorie stron, do jakich dziecko może mieć dostęp oraz dodać strony, na które nie chcemy aby dziecko trafiło nawet przypadkiem. Pozwala również kontrolować czas spędzany przez dziecko w internecie i aplikacjach, a także wybrać aplikacje, z których dziecko może korzystać spośród wszystkich zainstalowanych na urządzeniu. Ochrona działa niezależnie od sposobu dostarczania internetu, więc dziecko jest bezpieczne zarówno w sieci komórkowej jak i w prywatnych i publicznych sieciach WiFi. Aplikacja jest w pełni po polsku. Więcej informacji dostępnych jest na stronie aplikacji oraz w regulaminie.
Drugą aplikacją jest "Chroń dzieci w sieci". Ją również można pobrać z Google Play albo App Store. Umożliwia ona blokowanie pornografii oraz wybór kategorii stron dostępnych dla dziecka. Można też za jej pomocą zablokować dostęp do sklepów z aplikacjami na urządzeniu dziecka, regulować godziny korzystania z internetu, a także monitorować przeglądane strony przez dziecko w panelu rodzica. Aplikacja również jest w pełni po polsku. Tu również ochrona działa niezależnie od sposobu dostarczania internetu, zarówno w sieci komórkowej jak i w prywatnych i publicznych sieciach WiFi. Więcej informacji dostępnych na stronie aplikacji oraz w regulaminie.
T-mobile oferuje usługę "Dzieci w sieci". Pozwala ona na blokowanie treści niedostosowanych do wieku dziecka, włącznie z filtrem w aplikacjach społecznościowych, takich jak Facebook czy YouTube. Umożliwia też ręczne wprowadzanie adresów stron, do których dziecko nie będzie miało dostępu, ustalanie limitu czasu i sterowanie tymi funkcjami z telefonu opiekuna. Ochrona działa w momencie, gdy dziecko korzysta z internetu w sieci T-mobile lub WiFi (tu konieczne jest zainstalowanie dodatkowej aplikacji "Bezpieczna sieć"). Więcej informacji na stronie usługi oraz w regulaminie.
Play oferuje usługę o nazwie "Pakiet bezpieczeństwa". Kontrola rodzicielska, która jest dostępna w tej usłudze, pozwala ochronić najmłodszych przez niebezpiecznymi lub nieprzydatnymi treściami. Można ustawić dzienny limit korzystania z urządzenia przez dziecko. Limit może być inny w dzień powszedni, a inny w weekend. W usłudze dostępna jest również blokada rodzicielska - można zablokować na urządzeniu dziecka dostęp do wybranych treści np. materiały dla dorosłych, hazard, używki. Pakiet Bezpieczeństwa weryfikuje nie tylko adres stron internetowych, ale również prezentowane na nich treści. Więcej informacji znajduje się TUTAJ.
Plus oferuje usługę "Dzieci w Plus". Aplikację pobiera się Google Play albo App Store. Za jej pomocą łatwo można ustawać godziny dostępu do internetu i limit czasu korzystania z urządzeń. Możliwe jest również monitorowanie zainstalowanych aplikacji oraz bezpieczne przeglądanie stron internetowych. Ochrona działa niezależnie od sposobu dostarczania internetu, więc dziecko jest bezpieczne zarówno w sieci komórkowej jak i w prywatnych i publicznych sieciach WiFi. Aplikacja jest w pełni po polsku. Więcej informacji dostępnych jest na stronie aplikacji.
Oprócz powyższych usług, dostępne są również m.in. następujące aplikacje na telefony komórkowe:
Dla użytkowników telefonów z systemem Android oraz iOS jednocześnie, możliwym rozwiązaniem będzie zainstalowanie aplikacji ochrony rodzicielskiej Kaspersky SafeKids. Aplikacja oferuje filtrowanie stron, kontrola czasu spędzanego przez dziecko przy korzystaniu z urządzenia, czy określanie lokalizacji. Aplikacja jest dostępna w języku polskim i można ją pobrać ze strony producenta w wersji darmowej i płatnej (z większą ilością opcji).
W przypadku aplikacji F-Secure SAFE można dokonać zakupu bezpośrednio u producenta wraz z okresowym odnawianiem licencji. Obejmuje ona okres 1 roku lub 2 lat. Pozwala blokować strony z treściami pornograficznymi. Więcej informacji o tym produkcie dostępnych jest na stronie producenta.
Dla systemu Android powstała aplikacja Kids Place - kontrola rodzicielska, którą można pobrać z Google Play. Więcej o tym rozwiązaniu można przeczytać tutaj.
Warto dodać, że najprostsze, a także bardzo skuteczne rozwiązanie jest fabrycznie wbudowane w system operacyjny telefonów Apple. Nie wymaga ono kupowania żadnych dodatkowych aplikacji na telefon. Więcej informacji tutaj.
KOMPUTER
Choć telefon stanowi najczęściej wykorzystywane przez dzieci i młodzież urządzenie do komunikowania się za pośrednictwem internetu, to nie możemy zapominać także o komputerze. Czy to stacjonarny dostępny w domu, czy przenośny laptop, wymaga również zabezpieczeń. Można je zainstalować na tych urządzeniach bezpośrednio wykorzystując rozwiązania, które przywołujemy poniżej.
Pierwsze z nich to Anti-Porn. Umożliwia blokowanie stron o niewłaściwych treściach w wielu językach, kontrolę tego co dziecko robi w sieci za pomocą zdjęć ekranu. Kolejną funkcją jest ustawienie limitu czasu dla gier oraz korzystania z komputera. Dostępny jest do pobrania ze strony http://www.tueagles.com/anti-porn/. Program nie jest dostępny w polskiej wersji językowej.
Dla systemu Windows ciekawą inną propozycją jest DNS Angel 1.5, umożliwiający blokowanie stron pornograficznych przed dziećmi. Dostępny do pobrania w języku angielskim pod Linkiem.
Dla właścicieli komputerów wyposażonych w system operacyjnym iOS i Windows możliwym rozwiązaniem będzie aplikacja Aobo Filter dostępna tutaj. Dla tych systemów są przeznaczone także narzędzia F-Secure i ESET. Dzięki nim korzystamy jednocześnie z oprogramowania antywirusowego, połączonego z narzędziami kontroli rodzicielskiej. W obu przypadkach można je pobrać wchodząc na strony fsecure.com i eset.pl. Są tam do kupienia różne licencje w zależności m.in. od długości ich trwania czy liczby chronionych urządzeń. Obydwa programy są dostępne w języku polskim.
Technologia to nie wszystko!
Wdrożenie technologicznych narzędzi ochrony rodzicielskiej jest bardzo ważne, ale istnieje jeszcze jedno zabezpieczenie, które wydaje się być najbardziej skuteczne. Jest nim nasza rozmowa z dzieckiem, która pozwala na budowanie więzi, poczucia bezpieczeństwa i wzajemnego zaufania. Tych działań nie zastąpi żadne narzędzie.
O samych zabezpieczeniach technologicznych i o tym, dlaczego chcemy je uruchamiać, także trzeba dziecku powiedzieć. Może to być znakomity pretekst, aby zacząć z nim rozmawiać i poznać bliżej jego potrzeby odnośnie czasu i sposobu korzystania z komputera i komórki.
Przede wszystkim będzie to też dla dziecka wyraźny sygnał, że chcemy je chronić, i że jest dla nas ważne. Tłumaczmy dziecku, że instalacja takich narzędzi to nie jest żadne ograniczenie czy cenzura, ani też brak zaufania. Po prostu chcemy, żeby funkcjonowało w internecie w sposób bezpieczny.
